L drap dla pascion da Sacun
Scuviertes nueves sun l drap dla pascion metù ora tl Museum de Gherdëina. La tueda sun chësta opera d’ert ie unida prejenteda a puntin dala referënta Verena Niederegger-SenonerNrescides nueves
La diretëura dl Museum de Gherdëina Dr.a Paulina Moroder à pudù saludé chëst’ena passeda, n juebia ai 21 de merz, n publich drët nteressà che à tëut pert ala cunferënza sun l drap dla pascion da Sacun. Te si ntroduzion à la diretëura auzà ora l gran valor de chësc pez culturel che ie na rarità tl Südtirol y rengrazià la referënta Verena Senoner Niederegger per si mpëni a ti jì do ala storia dl drap da Sacun. L pruf. Dr. Ulrich Fistill à daldò presentà plu avisa la referënta y si lëur de cuntlujion de si stude de filosofia y teologia a Persenon. Ëila à analisà l program dla rafigurazions sun l drap dla pascion de Gherdëina y fat n valguna scuviertes drët nteressantes. Ala fin dla cunferënza à l museum nvià a amiré l drap uriginel da daujin y a finé via la sëira pra n pitl buffet.La rafigurazions dl drap
Dal scumenciamënt incà se à la Dlieja catolica juà dla rafigurazions per nsenië la religion. Na carateristica dl Medieve nchin tl 17ejim secul fova i draps dla Curëisema. Ntan i 40 dis dan Pasca curivi ju dut l presbitere y tl medemo mumënt cuntovi ai credënc cun si rafigurazions la storia dl Vedl y dl Nuef Testamënt.Sun l drap da Sacun, cunservà tl Museum de Gherdëina, ne an deguna nfurmazions de chi che à depënt i chedri o de chi che ëssa apustà l drap. Nscila possen muever mé dala rafigurazions coche unica funtana per pudëi nriescer velch sun l pensier de chi che à depënt chësta tëila rera.
I mutifs y la nzijions de ram
La referënta ie stata bona de abiné nzijions de ram che fova unides fates danter l 1550 y l 1610 a Antwerpen. L cunfront dla stampes y di chedri depënc desmostra na dependënza dla pitures dl drap da dessënies fac ti lauratueresc dl artejanat artistich de Antwerpen. Chësta stampes univa fates y vendudes coche mostres per moleri.La referënta à nce nrescì l crëidum y l tlima filosofich y teologich dla zità de Antwerpen ntëur l 1500 te chël che i artejans laurova. Nsci ie per ejëmpl de mpurtanza l liber de n preve catolich „Sieur Molanus“ de Leuven, te chël che l vën scrit dant a puntin coche i moleri dëssa reprejenté Gejù, si oma Maria y i autri sanc. L moler dl drap da Sacun se à bendebò avisa tenì ala regules.
Cialan plu avisa la mostres y la rafigurazions dl drap iel da udëi che l drap de Sacun ie caraterisà da n valguna particulariteies defrëntes. Tl chëder de Gejù dan Pilato vëijen per ejëmpl che Gejù y Pilato à la medema grandëza sun la nzijions de ram. Sun l drap ie Gejù depënt majer de Pilato. Chësc ie n sëni che l moler ulova reprejenté Gejù coche Seniëur Idie che ala fin sarà nce l magistrat dl procurator di romans.
L cuntest storich, religëus y culturel
La nrescides nueves fates dala reladëura à desmustrà che l drap da Sacun ie n pez defin particuler: la rafigurazions singules dla storia dla pascion nes lascia ntraudëi la maniera de pensé, la vijions religëuses y i dejideres dla persones dl 1500.La speranza de unì salvei da Gejù tres la Santa Mësses paiedes ie mustreda sun l cheder de Gejù che va ju tl nfiern. La tëma dai turcs ie reprejenteda cun l guant di nemics de Gejù, che porta ermes y guanc sciche i turcs. L amunimënt de Gejù tl verzon dl ulif de resté descedei vën purtà dant cun la udleda dl apostul Giuani. Chësc ie mé n valgun ejëmpli. La funzion prinzipela dl drap fova segur de nsenië ai fedei che i dëssa crëier ala redenzion tres Gejù y avëi crëta tla dlieja catolica che ie bona de mené i credënc a paravis.
La sëira fova n cuntribut garatà per cunëscer miec l patrimone culturel de Gherdëina.
Chi che ëssa nteres de liejer do velch sun chësc agumënt possa se mpresté ora l lëur de diplom de Verena Niederegger tl Museum de Gherdëina.
